از معماری ایرانی تا معماری روکوکو

کم و بیش شما ها با معماری ایرانی آشنا هستید. معماری ایرانی بیش از 6000 سال قدمت داره. همونطور که قبلا گفته بودم تاج محل هم یکی از بناهای معماری ایرانیه که در کشور هند واقع شده و از اصول معماری ایرانی که شامل  :

«درون‌گرایی» یکی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه‌ای معماری ایران را درون‌گرا ساخته است. معماران ایرانی با سامان‌دهی اندام‌های ساختمان در گرداگرد یک یا چند میان‌سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می‌کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می‌داد. ، «پرهیز از بیهودگی» در معماری ایران تلاش می‌شده کار بیهوده انجام نشود و از اسراف پرهیز می‌کردند. ، «مردم‌محوری» مردم‌محوری به معنای رعایت تناسب میان اندام‌های ساختمانی با اندام‌های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان‌سازی است. در ایران هم مثل مکان‌های دیگر، معماری هنری وابسته به زندگی است. معمار ایرانی بلندای درگاه را به اندازه بالای مردم می‌گرفته و روزن و روشندان را چنان می‌آراسته که فروغ خورشید و پرتو ماه را به اندازه دلخواه به درون سرا می‌آورد. پهنای اتاق خواب به اندازه یک بستر است و افراز طاقچه به اندازه‌ای است که نشسته و ایستاده به آسانی در دسترس باشد و از طرفی تالار که مخصوص مهمان است به اندازه‌ای پهناور و باشکوه بوده که شایسته پذیرایی باشد.  ، «خود‌بسندگی» معماران ایرانی تلاش می‌کردند مصالح مورد نیاز خود را از نزدیک‌ترین نقاط ممکن به‌دست آورند و ساختمان‌ها را چنان می‌ساختند که نیازمند به مصالح جاهای دیگر نباشد و تنها به خود اکتفا کنند. به این ترتیب کار ساخت‌وساز با شتاب بیشتری انجام می‌شد و ساختمان با طبیعت پیرامون خود سازگارتر بود و هنگام بازسازی و نوسازی نیز همیشه مصالح در دسترس است.  و «نیارش»  نیارش به دانش ایستایی، فن ساختمان و مصالح‌شناسی گفته می‌شود. معماران به نیارش ساختمان بسیار توجه می‌کردند و آن را از زیبایی جدا نمی‌دانستند. آنها به تجربه به اندازه‌هایی برای پوشش‌ها و دهانه‌ها و جرزها دست یافته بودند که همه بر پایه نیارش به دست آمده بود.  می باشه استفاده شده. 

زمانی که من رفته بودم روسیه با معماری جدید آشنا شدم که به اون معماری روکوکو میگفتند. برام جالب اومد و یکم در موردش سرچ کردم تا با این معماری آشنا بشم. ماحصل این تحقیق چیزیه که در پائین میخونید :  

سبک روکوکو : در لغت به معنی سنگریزه است. این شیوه در فرانسه پدید آمد و در واقع واکنشی علیه شکوه و جلال افراطی کاخ ورسای به شمار می آید. یکی از اولین نتایج این واکنش، ساختن خانه های شهری بود که هم کوچک تر و هم راحت تر از کاخ های باروک بودند. در این شیوه علاوه بر بهره گیری از منحنی های کوچک شبیه به صدف، از عناصری که بیان طراوت و سرزندگی بنماید نیز استفاده می شد."

در مورد سیر تکامل هنرهای زیبا در روسیه اطلاعات زیادی در دست نیست. برای یک دوره هزار ساله، از قرن نهم از زمان تغییر مذهب روسیه به مسیحیت ارتدوکس تا قرن نوزدهم، هنر روسیه تقریباً با تصویرنگاری نمود پیدا می‌کرد. نقاشی قدیس‌ها یا مناظر مربوط به داستان‌های انجیل که روی بوم‌های چوبی کشیده شده‌اند، همه بیانگر حاکمیت کلیسا بر عرصه هنر و معماری این کشور هستند.

معماری روسیه همچون هنر در این کشور کلیسا محور بود و در طول سالیان متمادی تابع محدودیت‌هایی بود که کلیسا بر آن تحمیل می‌کرد. کلیساها به شکل صلیب یونانی ساخته می‌شدند که تعداد کمی پنجره و سقف‌های شیب‌دار داشتند. دیواره‌ای (یا تیغه‌ای که محراب را از بقیه کلیسا جدا می‌کند و روی آن شمایل مقدسان نقش شده است) که در قسمت جلوی محراب واقع شده و شمایل قدسین روی آن نقش گرفته بود در واقع معرف تصویر درونی کلیسا بود.

معماری دوران قرون وسطی در این کشور نیز شرایط خاصی را پشت سر گذرانده است. کلیساهای بزرگ کرملین نمونه‌های بارز نفوذ تدریجی ایتالیا در فرهنگ و هنر روسیه در قرون 15 و 16 است. سبک ونیزی کنگره‌دار سقف‌ها معماری رایج آن زمان در مسکو بوده است. کلیسای بزرگ سنت با سیل در مسکو آخرین کلیسایی است که از گنبدهای شیب‌دار تشکیل شده است، بعدها رهبران ارتدوکس ساخت کلیساها به این سبک را ممنوع کردند.

دیدگاه غربی پطرکبیر، سبک معماری این کشور را متحول ساخت. پایتختی که او بنا کرد متفاوت از سبک‌های قدیمی بود. قصر زمستانی (که به سبک رکوکو: سبک هنر سده 18 که در واکنش به باروک به وجود آمد و ویژگی‌ آن تزئینات فراوان و رنگ‌های روشن و شاد بود) و کلیسای راسمولنی و قصر میخایلوفسکی کاملاً با سبک بناهای گنبدی شکل قرون وسطی مسکو تفاوت داشت. با نگاه به هر میدانی در سن پطرزبورگ و با گردشی 360 درجه می‌توان شاهد دیدگاه خاص طراحان و معماران آن دوران بود.

جنبش احیاگران مذهبی در قرن نوزدهم بازگشت دوباره سبک‌ها و نمادها کلیسایی را به دنبال داشت کلیسای گنبدی شکل سن پطرزبورگ نمونه‌ای از بازگشت دوباره این سبک از معماری است. پس از پیروزی برناپلئون اشرافیت غالب شد. کاخ‌هایی با تزئینات و جلوه‌های ویژه ساخته شدند. آرامگاه لنین در میدان سرخ یکی از آخرین نمادهای معماری ساختارگرایان است.

ترو مسکو هم که توسط برجسته‌ترین معماران کشور طراحی شده است نمونه عالی از در کنار هم قرار گرفتن آداب و رسوم‌هاست (پایتخت های پرگل با مجسمه‌های کارگران) بعدها سبک گوتیک استالین در ساخت بناها متداول شد. دو نمونه بارز از این سبک معماری هتل اوکراین و دانشگاه دولتی مسکو هستند. بعد از دوران استالین معماری روسیه به سمت ساخت برج‌های جعبه‌مانند که چهره شهر را زشت می‌کردند، پیش رفت.  

  کلیسایی در نیژنی نوگراد  

دوست اسپانیاییم در دروازه میدان سرخ  

پیشول و کاخ کرملین 

پیشول و کلیسایی در میدان سرخ 

 

دوست اسپانیاییم و میدان سرخ   

 

پیشول و میدان سرخ 

کلیسایی در نیژنی نوگراد 

مرجع : مرکز عمران ایران (به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی شهرسازی و معماری)